انجمن مدیران صنایع

هفته گذشته اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری در جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی، تهیه نقشه راه صادرات غیرنفتی را به عنوان یک ماموریت ویژه به وزیران صنعت، معدن و تجارت و وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ کرد.

رییس ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی همچنین از وزارت امور اقتصادی و دارایی خواست در کارگروهی با حضور نمایندگان دستگاه‌های اجرایی مربوط در راستای تحقق رویکرد برونگرایی اقتصاد مقاومتی، موانع پیش روی توسعه صادرات محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی را بررسی کنند. در همین راستا مدیر کل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو باصمت از تهیه این نقشه راه تا ۳ ماه آینده خبرداد و گفت: از گذشته تدوین نقشه راه صادرات غیرنفتی در دستور کار این وزارتخانه بود اما با توجه به ابلاغ معاون اول رییس‌جمهوری به دستگاه‌ها برای پیگیری این موضوع حداکثر تا ۳ ماه آینده این نقشه راه تدوین خواهد شد. به گفته مجتبی خسروتاج، رییس سازمان توسعه و تجارت صادرات غیرنفتی برای سال ۹۵، ۵۰ میلیارد دلار هدف‌گذاری شده که این رقم نسبت به سال گذشته ۱۰ میلیارد دلار افزایش یافته و با احتساب هدف‌گذاری ۱۸/۷ میلیارد دلار صادرات بخش‌های خدمات فنی و مهندسی درمجموع صادرات غیرنفتی کالا و خدمات برای سال ۹۵ حدود ۶۸/۷ میلیارد دلار تعیین شده است. براساس آخرین گزارش گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز وضعیت صادرات کالاهای غیرنفتی در ۴ ماه نخست امسال افزایش ۲۱/۱۱ درصدی را نشان می‌دهد. در این مدت ۱۶ میلیارد و ۳۰۸ میلیون دلار انواع کالای غیرنفتی به خارج از کشور صادر شده که عمده‌ترین دلیل افزایش صادرات غیرنفتی در این مدت به رشد چشمگیر صادرات پتروشیمی با ۴۱/۵۱ درصد و سایر کالاها با ۲۰/۷۱ درصد رشد اختصاص داشته است. براساس برنامه راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ صادرات غیرنفتی کالا و خدمات باید به رقم ۱۸۰ میلیارد دلار برسد؛ هدف‌گذاری که به گفته کارشناسان بدون کمک سایر دستگاه‌های اجرایی کشور به ویژه وزارت امور خارجه محقق نخواهد شد.

۳۰ کشور بازار هدف صادرات غیرنفتی
محسن اتابکی، مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره تدوین نقشه راه صادرات غیرنفتی گفت: در هدف‌گذاری صادرات غیرنفتی سال ۹۵، ۱۰ میلیارد دلار رشد نسبت به سال گذشته در نظر گرفته شده که برای رسیدن به هدف‌گذاری‌های افق چشم‌انداز نیاز به یک نقشه راه احساس می‌شود. اتابکی با اشاره به برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای نقشه راه صادرات غیرنفتی گفت: در ویرایش اول برنامه راهبردی برنامه‌ریزی‌های صادرات غیرنفتی شامل دو سطح شدند که در سطح دوم تعیین برنامه رشته فعالیت‌های اولویت‌دار و تدوین نقشه راه تجاری، معدنی و صنعتی صادرات غیرنفتی در دستور کار قرار گرفته است بنابراین تدوین نقشه راه صادرات غیرنفتی در برنامه‌های این وزارتخانه قرار داشته که با دستور معاون اول رییس‌جمهور هرچه سریع‌تر این نقشه راه تدوین خواهد شد. مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه متولی تدوین نقشه راه صادرات غیرنفتی سازمان توسعه تجارت است، اظهار کرد: این سازمان موظف است به کمک سایر بخش‌ها نقشه راه صادرات غیرنفتی را حداکثر تا دو، سه ماه آینده تدوین و منتشرکند. وی با بیان اینکه در نقشه راه صادرات غیرنفتی ۳۰ کشور به عنوان بازارهدف شناسایی شده افزود: جزییات هدف‌گذاری صنایع اولویت‌دار صادرات غیرنفتی هنوز مشخص نشده اما اقلامی که بیشترین وزن صادراتی را دارند تعیین شده و براساس آن برنامه‌ریزی می‌شود.

سنجش مزیت‌های داخلی براساس نیاز جهانی
اتابکی با اشاره به فاکتورهای تاثیرگذار در نقشه راه صادرات غیرنفتی گفت: در تدوین نقشه راه صادرات غیرنفتی ابتدا باید سنجش درستی از رشد بازارهای جهانی و روند توسعه محصولاتی که در بازارهای جهانی مطرح هستند داشته باشیم سپس باتوجه به نیازهای بازارهای جهانی کالاهای مزیت دار کشور باید شناسایی شود چراکه صادرات عرصه رقابت است و هر محصولی را نمی‌توان صادر کرد.  مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به راهکارهای توسعه صادرات غیرنفتی افزود: در نقشه راه صادرت غیرنفتی باید بر موضوع بازاریابی و تقویت تعاملات بین‌المللی تمرکز ویژه کرد تا بتوانیم بازارهای وارداتی کشورهای مختلف را به‌دست بگیریم. علاوه بر این برنامه‌ریزی برای حضور پررنگ در نمایشگاه‌های بین‌المللی و بازارهای جهانی می‌تواند از راهکارهای مورد توجه برای توسعه صادرات غیرنفتی باشد.

نقش وزارت امور خارجه در توسعه صادرات غیرنفتی
رمضانعلی سبحانی‌فر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با صمت با اشاره به نقش وزارت امور خارجه در توسعه صادرات غیرنفتی گفت: عوامل مختلفی در صادرات محصولات ایرانی دخیل هستند که شناسایی نکردن بازارهای خارجی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر این موضوع است. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نیاز است تمام بخش‌های مختلف اقتصادی با ارکان سیاست خارجی کشور دست‌به‌دست یکدیگر دهند تا بازارهای خارجی شناسایی شود افزود: درحال‌حاضر در بسیاری از کشورهایی که بستر صادرات فراهم است رایزن اقتصادی مناسب وجود ندارد تا بازار شناسایی و پل ارتباطی میان بازار و تولیدکنندگان ایرانی ایجاد شود بنابراین مهم‌ترین ضعف صادرات محصولات ایرانی نبود بازاریابی مناسب در کشورهای خارجی است.

کمک به سوریه و عراق بر پایه تولیدات داخلی
نصرالله محمدحسین فلاح، عضو کنفدراسیون صنعت در گفت‌وگو با صمت درباره الزامات نقشه راه صادرات کشور گفت: تلاش‌های زیادی در گذشته برای توسعه صادرات غیرنفتی شده اما ضعف در زیرساخت مانع تحقق این امر شده است به طور مثال زیرساخت‌های حمل‌ونقل، مخابرات، سیستم بانکی، گمرک و... دچار ضعف هستند بنابراین برای تهیه نقشه راه صادرات غیرنفتی ابتدا باید سراغ نهادهایی برویم که برای صادرات غیرنفتی به همکاری آنها نیاز است. فلاح با بیان اینکه در کنار صنعت عوامل زیادی در صادرات غیرنفتی موثر هستند افزود: ورود معاون اول رییس‌جمهوری به این موضوع می‌تواند نشان مثبتی از ایجاد انسجام میان تمام دستگاه‌ها برای رسیدن به هدف صادرات غیرنفتی باشد. یکی از این دستگاه‌ها وزارت امور خارجه است که می‌تواند نقش موثری در صادرات غیرنفتی ایفا کند به طور نمونه چین یکی از کشورهایی است که صادرات خود را با حمایت‌های سیاسی از بنگاه‌های فعال در کشورهای خارجی از طریق وزارت امور خارجه توسعه داده است. از سوی دیگر در کشورهای همسایه همچون سوریه، عراق، یمن و لبنان ضمن اینکه می‌توان از نفوذ کالاها برای توسعه بازار استفاده کرد تولیدات داخلی را می‌شود مبنای کمک به این کشورها قرار داد و از تولیدات صنایع برای کمک به دولت و مردم این کشورها استفاده کرد.  عضو کنفدراسیون صنعت با بیان اینکه توان صادراتی کشور در زمینه خدمات فنی مهندسی و کالایی در صنایع مختلف به اثبات رسیده، گفت: در صنایعی همچون صنایع غذایی، لوازم خانگی، خودرو، سیمان، کاشی و سرامیک، آلیاژها، لاستیک، لوله‌های انتقال آب، ماشین‌آلات صنعتی و... توانمندی‌های صادراتی وجود دارد که با سیاست‌گذاری دقیق در روابط خارجی می‌توان صادرات آنها را فعال کرد.  وی با اشاره به کشورهایی که می‌توانند بازار هدف صادرات غیرنفتی قرار گیرند، اظهار کرد: روابط سیاسی مناسب و هزینه حمل‌ونقل دو فاکتور مهم برای انتخاب بازارهای هدف است، به طور طبیعی باید سهولت در حمل‌ونقل و دسترسی به حمل‌ونقل‌های زمینی، هوایی و دریایی مورد توجه قرار گیرد تا هزینه حمل‌ونقل کاهش پیدا کند بنابراین بهترین بازار هدف کشورهای اطراف هستند. بنابر این گزارش، با توجه به جامعیت موضوع صادرات غیرنفتی دستگاه‌های مختلفی ازجمله وزارت امور خارجه، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، بانک مرکزی و... نقش موثری در ترسیم نقشه راه صادرات غیرنفتی دارند که به طور قطع جایگاه آنها در کنار وزارت صنعت، معدن و تجارت باید در توسعه صادرات غیرنفتی به خوبی تعریف شود.