جلسه مشترک کارگروه مدیریت مصرف انرژی و کارگروه آب و محیط زیست انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی در تاریخ ۱ آبان ۱۴۰۴ برگزار شد:

دستور جلسه:

• بررسی قانون هوای پاک در حوزه انرژی و محیط زیست صنایع

• بررسی چالش‌های انرژی و محیط زیست در ایران و مسائل مرتبط با آن‌ها

خلاصه مذاکرات

در این جلسه، مواد ۱۱ تا ۲۰ قانون هوای پاک به تفصیل مورد بررسی و تبادل نظر اعضا قرار گرفت.

ماده ۱۱:

• احداث یا تغییر واحدهای صنعتی و معدنی نیازمند رعایت مقررات سازمان محیط‌زیست است. پاسخ به استعلام‌ها باید ظرف یک ماه داده شود و عدم پاسخ به منزله تأیید است.

• کمیسیونی استانی برای بررسی موارد اختلاف تشکیل می‌شود.

  • تبصره ۱: تصمیمات کمیسیون باید بر اساس میزان آلایندگی باشد.

  • تبصره ۲: متخلفان موظف به پرداخت جریمه و جبران خسارت هستند؛ در صورت تمرد، فعالیت آن‌ها متوقف و پرونده قضایی تشکیل می‌شود.

  • تبصره ۳: واحدهای مشمول ارزیابی زیست‌محیطی باید سامانه پایش آنلاین نصب کنند.

  • تبصره ۴: واحدهای صنعتی موظف به نمونه‌برداری و پایش خوداظهاری هستند.

ماده ۱۲:

• سازمان موظف است واحدهای آلاینده را شناسایی و اخطار دهد تا در مهلت مقرر نسبت به رفع آلودگی یا توقف فعالیت اقدام کنند. در این مدت، جریمه آلودگی اعمال می‌شود.

  • تبصره ۱: تعطیلی واحدهای بزرگ آلاینده با تصمیم ستاد ویژه انجام می‌شود.

  • تبصره ۲: در صورت عدم اقدام، فعالیت واحد متوقف و جریمه ۳ تا ۵ برابر خسارت محیط‌زیستی اعمال می‌شود.

  • تبصره ۳: حدود مجاز آلاینده‌ها با پیشنهاد سازمان و تصویب هیأت وزیران تعیین می‌شود.

ماده ۱۳:

• تمامی واحدها موظف‌اند ظرف یک سال از سوخت استاندارد استفاده کنند؛ در صورت نبود سوخت مناسب، باید انتشار آلاینده‌ها را در حد مجاز نگه دارند.

ماده ۱۴:

• در مواردی که تنها راه کاهش آلودگی، انتقال واحد صنعتی باشد، مدیران موظف به انتقال در مهلت مقرر هستند.

  • تبصره: آیین‌نامه اجرایی انتقال با همکاری وزارتخانه‌های مربوطه تهیه و تصویب می‌شود.

  • عدم انتقال، مشمول جریمه ۳٪ درآمد سالانه خواهد بود.

ماده ۱۵:

• واحدهای صنعتی جدید باید حداقل ۱۰٪ از زمین تخصیص‌یافته را به فضای سبز اختصاص دهند. بهره‌برداری از واحد منوط به رعایت این ماده است.

ماده ۱۶:

• ممانعت از بازرسی یا ارائه اطلاعات خلاف واقع به مأموران سازمان، مشمول جزای نقدی درجه ۷ و در صورت تکرار، درجه ۴ خواهد بود.

  • تبصره ۱: واحدهای دارای بیش از ۵۰ نفر پرسنل باید واحد HSE و متخصص محیط‌زیست داشته باشند.

  • تبصره ۲: آزمایشگاه‌های متخلف مشمول جریمه و در صورت تکرار، تعلیق یا لغو امتیاز خواهند شد.

  • تبصره ۳: بازرسی از مراکز طبقه‌بندی‌شده طبق آیین‌نامه مشترک با وزارت دفاع، اطلاعات و انرژی اتمی انجام می‌شود.

ماده ۱۷:

• منابع آلاینده هوا باید از سوخت مناسب (ترجیحاً گاز شهری) استفاده کرده و سالانه معاینه فنی انجام دهند.

  • تبصره ۱: مراکز آلاینده که پس از اخطار اقدامی نکنند، مشمول جزای نقدی درجه ۸ و در صورت تکرار، تعطیلی موقت می‌شوند.

  • تبصره ۲: منابع خانگی در کلان‌شهرها فقط مشمول جزای نقدی هستند.

  • تبصره ۳: آیین‌نامه اجرایی مربوطه ظرف سه ماه با همکاری وزارتخانه‌های مرتبط تدوین و تصویب می‌شود.

ماده ۱۸:

• وزارت نفت موظف است ظرف سه سال، سوخت‌های تولیدی را مطابق استاندارد ملی عرضه کند.

• سازمان حفاظت محیط‌زیست موظف است از تولید سوخت غیراستاندارد جلوگیری کند.

• واردات سوخت غیراستاندارد ممنوع بوده و گزارش عملکرد هر شش ماه یک‌بار منتشر می‌شود.

ماده ۱۹:

• وزارت نیرو موظف است حداقل ۳۰٪ از افزایش سالانه ظرفیت برق کشور را از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین کند.

ماده ۲۰:

• انباشت یا سوزاندن پسماندهای بیمارستانی، صنعتی، خانگی و بقایای گیاهی در فضای باز ممنوع است و متخلفان مشمول جزای نقدی خواهند بود.

چالش‌های مطرح‌شده در حوزه انرژی و محیط زیست

در بخش دوم جلسه، چالش‌های اصلی انرژی و محیط زیست در سه محور سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مورد بحث قرار گرفت:

چالش‌های بخش انرژی:

• مصرف بالای انرژی و بار مالی ناشی از یارانه‌ها

• وابستگی شدید به منابع فسیلی

• فرسودگی زیرساخت‌ها و فناوری‌های تولید و انتقال انرژی

• توسعه ناکافی انرژی‌های تجدیدپذیر و موانع سرمایه‌گذاری در این حوزه

چالش‌های محیط‌زیستی:

• آلودگی شدید هوا در کلان‌شهرها

• کاهش نگران‌کننده تنوع زیستی

• ضعف در مدیریت پسماند و آلودگی خاک

• آثار محسوس تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی

• بحران کم‌آبی و کاهش منابع آب تجدیدپذیر

• ضعف در سیاست‌گذاری کلان و آگاهی عمومی نسبت به مسائل زیست‌محیطی

پیشنهادهای ارائه‌شده

اعضا در ادامه راهکارهای زیر را برای بهبود وضعیت موجود پیشنهاد دادند:

• توسعه و حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر

• افزایش بهره‌وری انرژی در صنایع و ساختمان‌ها

• اصلاح ساختار یارانه‌های انرژی به‌منظور کاهش مصرف و افزایش بهره‌وری

• ارتقاء آموزش‌های زیست‌محیطی در سطوح مختلف جامعه و صنایع

• گسترش همکاری‌های بین‌المللی برای مقابله با تغییرات اقلیمی و استفاده از تجربیات جهانی

مصوبات جلسه

۱. تداوم برگزاری جلسات مشترک در فصول مختلف سال
۲. برنامه‌ریزی برای برگزاری همایش مشترک با محوریت فرهنگ‌سازی زیست‌محیطی و بهینه‌سازی مصرف انرژی در صنایع
۳. مکاتبه با نهادهای ذی‌ربط جهت تسهیل توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر